در جهان، از هر سه زن، یک نفر با خشونت فیزیکی یا جنسی، دست و پنجه نرم میکنند. این واقعیتی است که جنس زن، درگیر و دچارش است و متاسفانه این روزها، شاهد افزایش آمارش هستیم. آماری که درد را به خانههای این جنس لطیف روانه میکند. جنسی که برای آرامش مرد آفریده شده است. اصطلاحی تخصصی که گریبان زنان را میگیرد و آنها را به گودال سیاه خشونت هل میدهد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد خشونت علیه زنان را «هرگونه عمل خشونت آمیز بر پایه جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی (بدنی)، جنسی یا روانی زنان بشود» تعریف کرده است که شامل «تهدید به این کارها، اِعمال اجبار، یا سلب مستبدانه آزادی (چه در اجتماع و چه در زندگی شخصی)» میشود.
اعمال خشونت از سوی مردان
کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای دادگستری مرکز به مناسبت روز جهانی محو خشونت علیه زنان در ۲۵ نوامبر(۴ آذر) به تحلیل ابعاد، علل و راهکارها پرداخت. دکتر علی نجفی توانا رییس کانون وکلا در این همایش بیان کرد: روز جهانی محو خشونت علیه زنان روزی است که جامعه باید به دفاع از مقدس ترین موجودات نوع بشر به پا خیزد. متاسفانه پدیده تلخ خشونت علیه زنان به اشکال مختلف، موجب شده تا بخش مهمی از جامعه کشور از قابلیتهایی که برای سازندگی و پویایی دارد کمتر مورد استفاده جامعه قرار گیرد. در نگاه آسیب شناسانه میتوان این گونه مطرح کرد که علی رغم اینکه ادعا میشود در دوره پسامدرن هستیم و حاکمیت افراد جمعی نگر شده است، حتی با اینکه در دوران نسل سوم حقوق بشر به سر میبریم اما هنوز شاهد آن هستیم که مردان در جامعه علیه زنان خشونتهایی را اعمال میکنند.
آمار یک سومی زنان
این مقوله، داستان دیروز و امروز و فردا نیست. مطلبی است که همیشه وجود دارد. امروز از بین هر سه زن، یک نفر دچارش میشود و فردا… شهیندخت مولاوردی، معاون رییس جمهوری در معاونت امور بانون در خصوص تصمیم گیری حوزه زنان میگوید: معمولا خشونت علیه زنان در جامعه ابتدا توسط خانواده سپس توسط دولتها ارتکاب پیدا میکند. همچنین رفتارهای خشونت آمیز مبتنی بر جنسیت را در جامعه شاهد هستیم که بعضا از سوی دولتها نادیده گرفته میشود. وی اعتقاد دارد، خشونتهای مبتنی بر جنسیت سبب آسیبهای جنسی، جسمانی و روانی میشود که به نوعی رنج و آزار را برای زنان به ارمغان میآورد. تعیین یک روز به عنوان ریشه کن کردن خشونت علیه زنان با هدف ارتقا آگاهی عمومی است. اهمیت دادن به این موضوع مانند تلنگری است برای همه انسان ها، از این رو باید چنین مسائلی یادآوری شود تا قدمهایی در راستای تحقق راهکارها برداشته شود.
رنگ نارنجی؛ محو خشونت علیه زنان
رنگی که به منظور محو خشونت علیه زنان انتخاب شده است، نارنجی است. این را مولاوردی میگوید. وی ادامه میدهد: انتخاب این رنگ به شکل سمبلیک و یک فعالیت نمادین برای یادآوری کردن چنین روزی است. با توجه به اینکه ۱۶ سال از اعلام چنین روزی میگذرد اما در جوامع مختلف همچنان شاهد اشکال متعدد و متنوع خشونت علیه زنان در سراسر جهان هستیم. آمارها نشان میدهد از هر ۳ زن در سراسر جهان ۱ زن مورد خشونت جنسی قرار میگیرد. همچنین ۳۵ درصد زنان در جهان خشونت را تجربه میکنند در حالی که برخی آمارها بیانگر ۷۰ درصد است. آمارهای رسمی دیگر نشان میدهد۱۳۰ میلیون دختر و زن در ۲۲ کشور دنیا و خاورمیانه قربانی خشونتهای مختلف میشوند.
تکان دهنده ترین عمل در جهان
نکتهای که تن یک زن را به ورطه زخمگاهی میکشاند که بیرون آمدن از آن سالهای سال، رنگ تیره و سیاهی بر قلبش میزند. رنگی که نام تکان دهنده ترین عمل در جهان را به خود میگیرد. مولاوردی با اشاره به یکی از تکان دهنده ترین خشونت علیه زنان در دنیا میافزاید: متاسفانه ۷۰۰ میلیون زن از دوران کودکی قبل از رسیدن به سن ۱۵ سالگی ازدواج کرده اند. البته مباحثی چون ساختار نابرابر قدرت بین زن و مرد در طول تاریخ نیز در رشد آمارهای فزاینده خشونت علیه زنان بی تاثیر نیست. وی میگوید: الگوهای فرهنگی نشات گرفته از سنتهای اشتباه، دکترین پنهان کاری و… نیز منجر به خشونتهای خانوادگی شده است. یکی دیگر از علتهای چنین حوادثی نبود روشهای حل و فصل اختلافات خانوادگی است که اغلب از روشهای مسالمت آمیز بهره مند نمیشوند. مولاوردی معتقد است که فعال نبودن و قصور دولتها به رشد چنین مسائلی در جامعه زنان دامن میزند. وی ادامه میدهد: وجود چرخه خشونت از کودکی، تاثیر رسانههای گروهی، استفاده از مواد مخدر، داروها و مشروبات الکلی نیز مزید بر علت بوده و باعث رویداد چنین حوادثی در حق زنان میشود. همچنین نابرابری اقتصادی، وجود الگوی خشونت،تصویر مطلوبی که جامعه از سلطه گری و خشونت برای مردان پذیرفته است نیز در خشونت علیه زنان تاثیرات چشمگیری دارد.
راهکارهایی برای فرار از خشونت
و در نهایت، راهکارهایی برای مبارزه علیه این عمل. مولاوردی تاکید میکند: دولت در خصوص ترویج و تقویت فرهنگ احترام به زنان و حقوق بشر سهم بسزایی دارد. ارائه راهکارهایی که متناسب با مقتضیات فرهنگی و اجتماعی است نیز در کاهش خشونت علیه زنان تاثیر گذار است. همچنین سازمانهای غیر دولتی و مدنی نیز باید به حمایت از قربانیان تلاشهای بیشتری داشته باشند. از سوی دیگر ارتقا سطح فرهنگ و مداخله گسترده جامعه و مشروعیت بخشیدن به این اعمال، تغییر تلقی مردان از نقش جنسیتی خود و چگونگی حل تضاد در خانواده نیز از راهکارهای اساسی معضل زنان در سراسر جهان به شمار میرود. تلاش برای جرم شمردن خشونتهای خانگی ضرورت دارد از این رو بیشترین تمرکز باید بر پیشگیری باشد تا درمان. همچنین تدابیر لازم توسط دولت باید در موازات مسائل قانونی، فرهنگی، حفاظتی و حمایتی صورت گیرد.