هفته نامه پرشین هفته نامه برای ایرانیان
افشاگری درباره نویسنده «کتاب خاطرات آن فرانک»؛
وقتی «آتو فرانک» برای اولین بار دفتر خاطرات دخترش را منتشر کرد مقدمه‌ای بر آن نوشت و به خوانندگان اطمینان داد این کتاب دل‌نوشته‌های دخترش هنگان پنهان شدن در کارخانه‌ای در آمستردام برای فرار از دست نازی‌هاست اما اکنون اطلاعات جدیدی درباره نویسنده این کتاب از سوی ناشر فاش شده است.به نقل از نیویورک‌تایمز، موسسه سوییسی که حق کپی کتاب «خاطرات آن فرانک» را داراست به ناشران هشدار داد پدر وی فقط ویراستار کتاب نیست بلکه بخشی از آن را نگاشته است.
اعلام این موضوع البته به نفع آن‌هاست. حق کپی این اثر در بعضی کشورهای اروپایی اول ژانویه سال جدید به اتمام می‌رسد و پایان آن در دیگر کشورها تا سال ۲۰۵۰ متغیر است. حق کپی در اروپا ۷۰ سال پس از مرگ مولف به پایان می‌رسد. «آن فرانک» ۷۰ سال پیش در کمپ مراقبت‌های ویژه و پدرش «آتو فرانک» سال ۱۹۸۰ از دنیا رفت. تمدید حق کپی سبب می‌شود دیگر ناشران حق انتشار این اثر را بدون دریافت مجوز و پرداخت هزینه نداشته باشند.
حق کپی این کتاب در ایالات‌متحده در سال ۲۰۴۷ و ۹۵ سال پس از اولین انتشار آن در سال ۱۹۲۵ خاتمه می‌یابد.
اگرچه موسسه «بورس آن فرانک» در بازل سال گذشته اهداف خود را بیان کرده بود اما هشدارهای درباره ادعایشان این روزها که به ضرب‌الاجل ۷۰ ساله نزدیک شده‌ایم فزونی گرفته است. برخی با این جنبش مخالف هستند و اعلام کرده‌اند که با چاپ بخشی از مطالب «آن فرانک» این موسسه را به چالش خواهند کشید.
«اگنس ترکوآر» وکیل فرانسوی متخصص حقوق اموال معنوی معتقد است: «مسئولان این موسسه باید به عواقب کارشان بیندیشند. اگر به حرفشان دقت کنید متوجه می‌شوید سال‌هاست به همه دروغ گفته‌اند که نویسنده این کتاب خود «آن فرانک» است.»
تصمیم این موسسه در اعلام این خبر که پدر «آن فرانک» بخشی از کتاب را به نگارش درآورده آنها را با چالشی بزرگ با «موزه خانه آن فرانک» در آمستردام روبه‌رو می‌کند که سال‌ها با این موسسه بر سر مسائل قانونی چون مالکیت آرشیو و علامت تجاری جدال داشته‌اند.
«ماج موستارت» سخنگوی «موزه خانه آن فرانک» گفت: «هنوز نمی‌دانیم نتایج کی و چگونه اعلام خواهد شد. انتشار هر کتابی باید طبق موازین قانونی صورت گیرد. مساله واضح این است که نه پدر این نویسنده و نه هیچ فرد دیگری در نگارش این متون همکاری نداشتند.»
گویی مدخل قسمتی از کتاب خاطرات «آن» جنجال بر سر این موضوعات را پیش‌بینی کرده بود. وی در قسمتی از دفترش می‌نویسد: «چرا بزرگ‌سالان خیلی راحت مشاجره می‌کنند؟»
«آن» هنگام مرگ فقط ۱۵ سال داشت. پس از هشدار یکی از شهروندان به مقامات رسمی او را در مخفیگاه کارخانه‌ای در کانال «پرینسن گرات» دستگیر کردند. پدر وی پس از فوتش خاطراتش را منتشر کرد تا میراثش را در جهان ماندگار کند. در سال ۱۹۶۰ پدرش به همراه مسئولان شهر آمستردام تلاش کردند آن کارخانه را تبدیل به موزه کنند تا یاد «آن» را زنده نگه‌دارند.«آتو فرانک» سه سال بعد موسسه‌ای را در سوئیس ایجاد کرد تا حق‌التألیف اثر را دریافت و بین مؤسسات خیریه‌ای مانند یونیسف، پروژه تحصیلی کودکان، و بودجه پزشکی آنان توزیع کند.
«گربان زاگزما» مورخ تاریخ مدرن یهودیت در دانشگاه «گوتینگن» آلمان که در حال بررسی سیر نوشتار این داستان است می‌گوید: «به نظر من پدر این نوجوان صفحات دفترش را مرتب کرده چون نسخه‌ای که من خواندم اصلاً منظم نبود.»
مسئولان موسسه اعتقاد دارند با این کار از میراث «آن» پشتیبانی می‌کنند. آنها می‌گویند: با به دست گرفتن کنترل اثر و اجتناب از سوءاستفاده از این اثر می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که «آن فرانک» همان شخصیتی باقی خواهد ماند که تا الآن در ذهن مخاطب تثبیت شده است. او وقتی از دنیا رفت ۱۶ سال هم نداشت. وظیفه ماست که از او حمایت کنیم. منتقدان به مساله مالی توجه می‌کنند. «اما موضوع ما اصلاً پول نیست.»
اما آقای «ون گامپل» که متخصص این امر است اعتقاد دیگری دارد: «تمدید حق کپی قانون کپی‌رایت را زیر سؤال خواهد برد. محدودیت سال‌های مالکیت کپی اثر دلیل موجهی دارد. محدودیت برای است که مردم آزادانه بتوانند از این آثار استفاده کنند. قرار نیست تا ابدیت از یک نویسنده پشتیبانی شود.»
البته قانون کپی‌رایت در کشورهای مختلف متفاوت است. رمان کوتاه «شازده کوچولو» امسال در بسیاری از کشورها آزاد اعلام شد در حالی که هنوز در فرانسه کپی‌رایت درباره آن رعایت می‌شود چون قانونی در این کشور تصویب شد که در آن حق کپی‌رایت ۳۰ سال بیشتر از دیگر نویسندگان به افرادی که در طول خدمت نظامی در جنگ جهانی اول و دوم شهید شدند تعلق می‌گیرد.
بسیاری از منتقدان این موسسه به نشانه اعتراض کتاب را آنلاین برای دانلود در اختیار مردم گذاشته‌اند. آنها معتقدند برای پشتیبانی از این اثر باید آن را وارد حوزه عمومی کنند تا مخاطبانش بیشتر از قبل شود و حرف این موسسه را بلوفی برای افزایش سوءاستفاده از اثری بی داعیه می‌دانند.
اما اگر این موسسه موفق شود ممکن است حقی بیشتر از ۷۰ سال بگیرد زیرا سال ۱۹۹۱ ویراستاری به نام «میریام پرسلر» نسخه نهایی کتاب را تصحیح کرد و او هنوز در قید حیات است و ممکن است از تاریخ مرگ او در آینده تا ۷۰ سال بعد از آن مالکیت حق کپی این اثر را به عهده گیرند!
