طرح« لغو برنامه تسهیل ویزا» برای کسانی که در پنج سال گذشته به ایران سفر کردهاند با امضای اوباما به قانون تبدیل شد. قانونی شدن طرح ابطال برنامه چشمپوشی از ویزا برای کسانی که در پنج سال گذشته به ایران و چند کشور دیگر سفر کرده اند، سوالاتی را به وجود آورده است. بسیاری معتقدند تصویب این قانون از سوی اوباما به عنوان عملی مغایر با برجام است و جلوی رفتوآمد تجار و توریستها را به ایران خواهد گرفت و عدهای دیگر معتقد هستند باید منتظر ماند و دید اجرای این قانون به چه صورت خواهد بود.
محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در پاسخ به اینکه آیا مصوبه اخیر کنگره آمریکا تاثیری بر صادرات و جذب سرمایهگذاری خارجی میتواند داشته باشد یا نه ؟گفت: این مصوبه که توسط کنگره تصویب و به امضای رئیس جمهور آمریکا رسیده است نمیتواند بر مراودات تجاری تاثیرگذار باشد. رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه این مصوبه در مسیر جذب سرمایهگذاران خارجی تاثیر منفی خواهد داشت تصریح کرد: چنین مصوبهای جذب سرمایهگذاران خارجی و خصوصا اروپاییها، ژاپنیها و کرهای را با مشکل مواجه میکند زیرا این کشورها با آمریکا رفت و آمدهای تجاری و اقتصادی بسیاری دارند. در نتیجه عدم حضور آنها نمیتواند به قراردادهای فی مابین منتج شود.این کارشناس اقتصادی افزود: یکی از حوزه های تاثیر پذیر از این مصوبه صنعت توریسم کشور است که به خودی خود ورود توریستها به کشور را کاهش میدهد.محمد لاهوتی تشریح کرد: نامه وزرای امور خارجه ایران و آمریکا و وعده های آنها نمیتواند قابل قبول باشد زیرا در پایان سال جاری دوره ریاست جمهوری تیم فعلی به پایان میرسد و معلوم نیست دولت بعد از چه سیاستی پیروی کند، بنابراین چنین نامهنگاریهایی نمیتواند تضمین خوبی باشد.رئیس کنفدراسیون صادرات ایران معتقد است: دولت باید همچون گذشته با جدیت موضوع را پیگیری کند و برای خروج از این شرایط راهکارهایی بیاندیشد. به عنوان مثال: ویزای خروج سرمایه گذاران را مهر نکرده و به جای آن برگه ورود و خروج برای آنها صادر نمایید.
گرفتن ویزای ده ساله آمریکا از سوی تجار
در همین رابطه داوود سوری، اقتصاددان گفت: رفت و آمد تجار این کشورها به ایران مقداری مشکل خواهد شد، ولی وقتی منافع اقتصادی زیادی در بین باشد، برای این افراد گرفتن یک ویزا از سفارت آمریکا کار سختی نخواهد بود. وی ادامه داد: این قانون فعلا خام است و باید منتظر ماند و دید که از لحاظ اجرایی به چه صورت خواهد بود، چرا که با توجه به نامه دیروز جان کری (وزیر امور خارجه آمریکا)، قرار است تسهیلاتی را در نظر بگیرند و به تجار ویزای ده سالهای اعطا شود. سوری در مورد اینکه آیا این قانون خلاف روند برجام است، گفت: آمریکا هیچ وقت دوست آنچنانی برای ایران نبوده و برجام هم موضوعی خاص است. ایالات متحده و کشور ما کماکان مشکلات دیگری دارند و نباید انتظار داشت بعد از برجام آمریکاییها دوستان ما شوند. این اقتصاددان درباره نامه جان کری به وزیر امور خارجه کشورمان توضیح داد: جان کری در بخشی از صحبتهایش ویزاهای تجاری ده ساله چندبار ورود و برنامههایی برای تسریع در صدور ویزاهای تجاری اشاره کرد. برای خیلی از تجار یک بار مراجعه به سفارت اصلا کار سختی نیست و خیلی مواقع کارمندشان گذرنامه را به سفارت میبرد و ویزای ده ساله را میگیرد. وی ادامه داد: منظور این است که این قانون تاثیر اقتصادی ندارد ولی ممکن است کمی سفرهای توریستی و سفرهای علمی برای شرکت در سمینارها را سخت کند.
نگرانی از تاثیر مصوبه لغو روادید آمریکا بر سرمایهگذاری در ایران
روحالله حسینیمقدم در گفتوگو با آنا افزود: باید شرایط این نقل و انتقالها فراهم شود تا سرمایهگذار خارجی نیز بتواند وجوه سرمایهگذاری خود را به داخل منتقل کند.وی افزود: شرایطی که مصوبه اخیر کنگره آمریکا مبنی بر محدودیت برای اتباع کشورهای دارای لغو روادید با آمریکا پس از سفر به ایران ایجاد کرده نیز بر بازار تاثیر گذاشته است.حسینیمقدم با بیان اینکه هنوز جزئیات این مصوبه مشخص نشده است، اظهار کرد: شرایط ایجاد شده از طریق این مصوبه شاید کمی نگرانکننده باشد و به همین دلیل سرمایهگذاران دست نگه داشتهاند.وی ادامه داد: بر این اساس باید صبر کرد تا آثار این مصوبه خود را نشان دهد و جرئیاتش مشخص شود و سپس برای شرایط بازار سرمایه تصمیم و یا چشمانداز بهتری ترسیم کرد.معاون ناشران شرکت بورس تهران به لزوم حضور سرمایهگذاران در کشور اشاره کرد و گفت: کسانی که بخواهند در یک پروژه کلان سرمایهگذاری کنند نیاز به حضور و بازدید از شرایط داخل کشور دارند و این مصوبه میتواند مانعی برای سرمایهگذاری در ایران باشد.
ایجاد کمپین در واکنش به مصوبه جدید کنگره آمریکا
در همین رابطه محسن جلالپور رئیس اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران در گفتوگو با ایسنا گفت: مصوبه اخیر کنگره آمریکا مخل روابط آزاد تجاری است و از کمپین “ضد مصوبه کنگره آمریکا” در اتاق بازرگانی خبر داد.وی با اشاره به مصوبه اخیر کنگره آمریکا مبنی بر ایجاد محدودیت درباره سفر به برخی کشورها از جمله ایران، برای 38 کشوری که با آمریکا دارای قرارداد لغو روادید هستند، اعلام کرد: اتاق بازرگانی ایران با ایجاد این کمپین، قصد دارد اطلاعرسانی به فعالان اقتصادی کشورهای اروپایی درگیر این مصوبه داشته باشد تا آنان نیز با اطلاع این موضوع به دولتمردان خود در جهت حل این مشکل برآیند.وی اظهار کرد: مهمترین و اصلیترین اشکالی که این مصوبه ایجاد میکند اخلال در روابط و تجارت آزاد است که به این ترتیب برای آمریکاییها این امکان وجود دارد که به راحتی و بدون دغدغه وارد ایران شوند اما برای 38 کشور اروپایی نگرانیهایی را ایجاد میکند.جلالپور افزود: اتاق بازرگانی ایران که به دنبال تجارت رقابتی در دنیاست این موضوع را مخالف تجارت آزاد، قوانین سازمان تجارت جهانی و آنچه در پروتکلهای تجاری دنیاست میبیند.وی با بیان اینکه آزادیها و محدودیتهای بین ایران و کشورهای دیگر مربوط به خودشان است، اظهار کرد: اینکه کشور سومی بخواهد به دلیل روابط بین دو کشور محدودیتهایی را در کشور خود ایجاد کند تحمیلی است بر آزادی عمل کشورها و ما آن را کاری غیرقابل قبول در شرایط تجاری امروز میدانیم و به این جهت که این جریان آزادی عمل و تجارت را در فضای غیررقابتی و غیرسالم قرار میدهد به جد با آن مخالف هستیم.رئیس اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران با بیان اینکه ارتباط ایران با کشورهای دنیا به این 38 کشور و آمریکا محدود نمیشود، ادامه داد: هر کشوری که به صورت مغرضانه محدودیتی برای فعالیت اقتصادی با ایران ایجاد کند، قطعا در این فرآیند خودش متضرر خواهد شد، چراکه اکنون فضای اقتصادی ایران باز و مناسب برای سرمایهگذاری است.قانون موسوم به اچ.آر 158 که توسط مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد و دو روز پیش به امضای باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا رسید. قانون برنامه تسهیل ویزا از سال 1986 اجرایی شده بود و به شهروندان 38 کشور شامل کشورهای اروپایی و چند کشور آسیای شرقی و اقیانوسیه اجازه سفر بدون نیاز به اخذ ویزا به کشور آمریکا و قلمروهای این کشور داده میشد. با تصویب قانون جدید، «برنامه تسهیل ویزا» مشمول کسانی که در پنج سال گذشته به کشورهای ایران، عراق، سوریه و سودان سفر کرده باشند، نمیشود و این افراد باید مثل شهروندان بقیه کشورها، از سفارت آمریکا درخواست ویزا کنند.محمدجواد ظریف در واکنش به طرح این قانون گفته بود: «ما منتظر خواهیم ماند تا ببینیم دولت ایالات متحده، چگونه به تعهدات خود در قالب برجام عمل خواهد کرد».جان کری دو روز پیش در پاسخ به سخنان ظریف نامهای نوشت و نسبت به رفع تحریمها ابراز خوشبینی کرد.در این نامه آمده است: «ابتدا، خطاب به جنابعالی تایید میکنم ما به رفع تحریمها بر طبق برجام کاملا متعهد هستیم. اینجانب همچنین اطمینان دارم که دولت اختیار توقف اجرای تغییرات جدیدی که برای کسب روادید در کنگره تصویب شده است را دارد. این قانون به هیچ وجه مانع ما نمیشود که تعهدات خود بر اساس برجام را اجرا کنیم، و ما این تغییرات را به گونهای اجرا میکنیم که هیچ مانعی برای منافع اقتصادی مشروع ایران ایجاد نشود. بدین منظور ما بالقوه ابزارهای متعددی را در اختیار داریم، شامل صدور ویزاهای تجاری ده ساله چندبار ورود، برنامههایی برای تسریع در صدور ویزاهای تجاری و اختیار توقف اجرای قانون که طبق این مصوبه جدید به ما داده شده است.»