هفته نامه پرشین هفته نامه برای ایرانیان
امروزه متوسط سن زندگی در بسیاری از کشورها در حال افزایش است و طبیعتا پژوهشگران هم بیش از پیش به تحقیقات دوران سالمندی روی می آورند. تا همین اواخر، پژوهش در زمینه سالمندی عمدتا به بیماری هایی مانند بیماری های قلبی، زوال عقلانی، آرتریت، مشکلات پروستات، و مانند اینها محدود می شد اما اخیرا پژوهشگران افق های بررسی های خود را گسترش داده اند و به مسایل دیگری هم پرداخته اند. مساله فعالیت جنسی در دوران سالمندی یکی از همین موارد است…
فعالیت جنسی در هر سنی بخشی غریزی و خودکار از رفتار انسانی است اما زیست شناسی زمینه ساز این رفتار بسیار پیچیده است.برای بسیاری از مردان با افزایش سن تمایل به فعالیت جنسی تغییر می کند. این روند معمولا تدریجی و نتیجه گریزناپذیر فرآیندی است که در میانسالی آغاز می شود. در حالی که اغلب افراد سالمند، علاقه شان را به امور جنسی حفظ می کنند، دیگر آن اشتغال خاطر فراوان دوره جوانی را با آن ندارند. بنابراین اگرچه علاقه به امور جنسی حفظ می شود، میل و انگیزه به انجام آن کاهش می یابد و حتی هنگامی که میل و انگیزه آن نیز در مردان سالمند وجود داشته باشد، ممکن است به انجام آن دست نزنند. کارکرد جنسی مردان به طور معمول با سرعتی بسیار بیشتر از علاقه یا میل جنسی آنها کاهش می یابد. اغلب مردان، کاهش پاسخ دهی جنسی را با افزایش سن تجربه می کنند. نعوظ ها آهسته تر رخ می دهند و بیشتر از افکار جنسی به تحریک جسمی وابسته می شوند. حتی هنگامی که نعوظ رخ می دهد، در اغلب مردان ۶۰ سال به بالا، شدت و دوام آن کاهش می یابد.در مرحله انزال نیز تغییراتی با افزایش سن رخ می دهد؛ انقباضات عضلانی که در هنگام ارگاسم رخ می دهد، با افزایش سن شدت کمتری پیدا می کنند و انزال آهسته تر و با فوریت کمتری رخ می دهد و حجم مایع منی نیز کاهش پیدا می یابد. شمار اسپرم ها نیز کاهش می یابد، گرچه مردان سالم همچنان می توانند در سنین بالا بچه دار شوند، کارایی تولیدمثلی آنها کمتر از مردان جوان است.فعالیت های جنسی مردان با افزایش سن دچار تغییراتی می شود که وابسته به عوامل بین فردی نیست. نعوظ های شبانگاهی که رویدادی طبیعی است که در خواب عمیق رخ می دهد، با افزایش سن کاهش می یابد. در مردان بین سن ۴۵ تا۵۴ سال به طور میانگین ۳ نعوظ در هر شب روی می دهد. این میزان در سنین ۶۵ تا ۷۵ به میانگین ۳/۲ کاهش پیدا می کند. نعوظ های شبانه همچنین با افزایش سن مردان کوتاه مدت تر می شود و از شدت آن کاسته می شود.
تغییرات هورمونی با افزایش سن
جنسیت مساله ای پیچیده است و دانشمندان همه عوامل دخیل در کارکرد جنسی در مردان جوان را نمی دانند، چ ه برسد به عوامل مسوول تغییراتی که در طول سالمندی سالم رخ می دهد. با این حال هنوز روشن نیست که هورمون ها، اعصاب و عروق خونی همگی در طول زمان تغییر می کنند یا نه؟ در یک مرد متوسط میزان های تستوسترون تا یک درصد در هر سال در بالای ۴۰ سال افت می کند اما سالمندترین مردان هنوز آن قدر تستوسترون دارند که کارکرد جنسی داشته باشند. تستوسترون برای ایجاد برانگیختگی جنسی روی بخشی از مغز به نام «لوکوس کورولئوس» عمل می کند و سلول های عصبی در این بخش مغز با افزایش سن کمتر به هورمون ها پاسخ می دهند. میزان استرادیول، یک هورمون جنسی عمدتا زنانه، نیز با افزایش سن کاهش می یابد. در مقابل میزان های یک هورمون زنانه، پرولاکتین، با افزایش سن بالا می رود. پاسخ دهی آلت تناسلی نیز با افزایش سن کاهش می یابد. به علاوه جریان خون آلت تناسلی ممکن است با سالمندتر شدن مردان، حتی اگر سالم بمانند، کاهش یابد.
تغییرات ناشی از بیماری
در مردانی که سالم باقی می مانند، همه این تغییرات به کاهش تدریجی و جزیی در فعالیت جسمی می انجامد اما در برخی از مردان، این تغییرات ناگهانی و کامل است. ناتوانی نعوظی کاملا به سن وابسته است. تنها ۵ درصد مردان زیر ۴۰ سال دچار این عارضه می شوند اما شیوع این عارضه مداوم با افزایش سن بالا می رود. حدود ۴۴ درصد مردان ۶۰ سال به بالا دچار این مشکل هستند و در مردان بالای ۷۰ سال ممکن است این رقم به بیش از ۷۰ درصد برسد.از آن جایی که ناتوانی نعوظ در مردان سالمندتر تا این حد شایع است، بسیاری این عارضه را بخشی طبیعی از پیری تلقی می کنند، در حالی که این گونه نیست. بر عکس ناتوانی نعوظ در مردان بیانگر تاثیر بیماری های مزمنی است که به طور فزاینده ای با افزایش سن شایع می شوند. مهم ترین این بیماری های تصلب شرایین و فشارخون بالا هستند که بر رگ های خونی اثر می گذارند و دیابت که هم بر رگ های خونی و هم بر اعصاب تاثیر دارد. به علاوه استرس، افسردگی و اضطراب در مورد کارکرد کافی جنسی، ممکن است فعالیت و ارضای جنسی را در هر سنی کاهش دهد. تعارض های زناشویی، عدم ارتباط درست، فنون نادرست جنسی و یکنواختی و ملال هم ممکن است اثری مشابه داشته باشد.بسیاری از این مشکلات با افزایش سن شایع تر می شوند. با این وجود، زن و شوهر در ادامه ارتباط شان می توانند انتظار داشته باشند صمیمیت بیشتری پیدا کنند و در فعالیت جنسی به پختگی برسند. اگر این انتظارات بر آورده نشود، هر دوی آنها باید در جستجوی درمان های در دسترس باشند. همچنین باید به داروهایی که بسیاری از مردان سالمندتر مصرف می کنند، توجه کرد. داروهای فراوانی ممکن است با کارکرد جنسی، تداخل کنند ؛ از جمله داروهایی که برای درمان فشارخون بالا، بیماری قلبی، اضطراب و افسردگی به کار می روند.
چگونه این مشکل را حل کنیم؟
به بازار آمدن داروهای درمان کننده ناتوانی نعوظ مردان مانند ویاگرا باعث بهبودی قابل توجهی در فعالیت جنسی مردان در سنین بالا و سلامت روانی و روابط آنها شده است. اما مردان سالمند دچار اختلال کارکرد جنسی باید همیشه با پزشک شان برای شناسایی عوامل زمینه ساز مشکل شان مشورت کنند، هنگامی که مشکل شان اختلال نعوظ است، به خصوص مهم است که عوامل خطرساز برای بیمار ی های قلبی عروقی مانند میزان غیرطبیعی کلسترول خون، فشارخون بالا، دیابت، سیگار کشیدن، چاقی و ورزش نکردن شناسایی و درمان شود. ناتوانی نعوظ به خصوص یک عامل مهم پیش بینی کننده بیماری قلبی در آینده است، حتی در مردانی است که علایم قلبی ندارند.
پیشگیری از درمان مهم تر است
اگرچه درمان می تواند اختلال کارکرد جنسی در مردان را برطرف کند، در این مورد هم پیشگیری بهترین دارو است. یک بررسی در دانشگاه هاروارد روی بیش از ۳۰ هزار مرد در سنین میان ۵۳ تا ۹۵ سالگی بر توانایی ترک سیگار، انجام منظم ورزش، کنترل کردن وزن، و اجتناب از الکل در پیشگیری از اختلال جنسی در مردان تاکید دارد و یک بررسی دیگر در فنلاند بدون اینکه با این دستورهای بهداشتی اساسی تناقض داشته باشد، نشان داده است که فعالیت جنسی به خودی خود ممکن است کارکرد نعوظ را درمردان سالمندترحفظ کند. نتایج این بررسی در ۱۰۰۰ مرد بین۵۵ تا ۷۵ سال در فنلاند نشان داد مردانی که از لحاظ جنسی فعال ترند، با احتمال کمتری دچار اختلال نعوظ می شوند. حتی با در نظر گرفتن سایر عوامل مربوط با این عارضه مانند سیگار کشیدن، چاقی، بیماری قلبی، فشارخون بالا، دیابت، افسردگی و سکته مغزی، عامل تعیین کننده ای که باعث حفاظت در مقابل اختلال نعوظ می شد، خود فعالیت جنسی بود.
انتظاراتی که مردان در سنین بالا باید داشته باشند
سبک زندگی سالم بهترین راه برای حفظ فعالیت جنسی در سنین بالا است و اغلب مردان با افزایش سن علاقه جنسی خود را حفظ می کنند اما ممکن است تا حدی انگیزه و فعالیت جنسی آنها کاهش یابد. در هر حال با وجود این تغییرات، مردان سالم باید انتظار داشته باشند که فعالیت و ارضای جنسی شان را در سراسر زندگی حفظ کنند. در حال حاضر بهترین راه برای حفظ توانایی های جنسی، حفظ سلامت است: رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و عادات بهداشتی درست موثرترین راه ها برای کاهش خطر بیماری های مزمن و نیاز یافتن به داروهایی است که ممکن است فعالیت جنسی را در مردان سالمند مختل کنند.
منبع: Harvard Men۰۳۹;s Health Watch
