هفته نامه پرشین هفته نامه برای ایرانیان
پناهجو کیست؟ شرایط زندگی پناهجویان چگونه است؟ آیا شمار پناهجویان در جهان افزایش یافته؟ و اگر چنین است، این افزایش چه دلایلی دارند.طبق کنوانسیونِ پناهندگان سازمان ملل متحد، که در سال ۱۹۵۱ تصویب شد و دولت ایران نیز یکی از امضا کنندگان آن است، پناهنده کسی است که به خاطر نژاد، دین، ملیت، عضویت در یک گروه سیاسی یا اجتماعی و یا ترس از تعقیب و بازداشت در خارج از کشور خود به سر می برد و به دلیل این ترس، نه می تواند از حمایت کشور خود برخوردار شود، و نه خود مایل به قبول این حمایت است. به غیر از کنوانسیون ۱۹۵۱ به مرور مجموعه ی مقررات منطقه ای و بین المللی دیگری نیز در جهان تصویب شده اند که دامنه ی تعریف پناهنده را گسترش می دهند، مانند کنوانسیون ِ مربوط به مشکلات خاص پناهندگی در آفریقا در سال ۱۹۶۹ و اعلامیه ۱۹۸۴ پناهندگان در آمریکای لاتین. طبق این دو سند، پناهندگان بنا به دلایل بیشتری مورد حمایت قرار می گیرند.
به طور مثال افرادی که به دلیل تسلط نیروهای خارجی و یا خشونت و درگیری های عمومی ِ کشورشان مجبور به فرار شده اند، پناهنده محسوب می شوند. در همه ی این اسناد اما، افرادی که به دلایل اقتصادی و یا زیست محیطی مجبور به ترک محل زندگی خود می شوند، منظور نشده اند. همچنین افرادی که در کشور خود مجبور به کوچ از منطقه ای به منطقه ای دیگر گشته اند، پناهنده به حساب نمی آیند و به همین دلیل نیز از کمک های جهانی برخوردار نمی شوند. این در حالی ست که بر مبنای گزارش کمیساریای پناهندگی سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۶ میلادی، شمار پناهجویان در سراسر جهان به شدت افزایش یافته است.همه ساله هزاران نفر در جریان فرار از محل زندگی شان و یافتن شرایطی بهتر جان خود را از دست می دهند. این پناهندگان در سراسر جهان پراکنده اند: آفریقائی های گرسنه، که از راه دریا، در قایق هایی پوسیده با به خطر انداختن ِ جان خود، سرانجام به سواحل مالتا و یا ایتالیا می رسند؛ عراقی ها، افغانی ها و شهروندان چچن که در اردوگاه های پناهندگان ِ یونان ویلان اند؛ انبوه پناهندگان سودانی، در چادرهای اردوگاه های ِ چاد؛ پناهندگان برمه ای در تایلند، تصویرها و خبرهای شان همه روزه در میان اخبار جهان دیده می شوند.
اروپا و مهاجران
اگر امید بیشتر این پناهندگان رسیدن به خاک کشورهای صنعتی و از همه مهم تر کشورهای اتحادیه اروپاست، پارلمان اتحادیه در ماه ژوئن سال جاری، رئوس کلی برنامه ی بازگرداندن ِ پناهجویان را به کشورهای خود تصویب کرد. در روزهای آغازین ماه ژوئیه نیز وزرای کشور ِ اتحادیه اروپا در شهر کان فرانسه گرد هم آمدند، تا قوانین پناهندگی و مهاجرت را همگون سازند. در این همایش طرح مشترک فرانسه، اسپانیا و آلمان برای هماهنگی عملی به بحث گذارده شد و نتایج آن که همانا سختگیری بیشتر در ورود پناهجویان به اتحادیه اروپاست مطرح شدند و قرار بر آن شد تا نتایج مذاکرات در کنفرانس سران اتحادیه اروپا در اکتبر سال ۲۰۰۸ میلادی به تصویب برسند.کمیساریای پناهندگان سازمان ملل متحد نگران شرایط پناهندگانی ست که خود را به اتحادیه اروپا رسانده اند و با سخت تر شدن شرایط، مجبور به بازگشت به کشورهای شان خواهند شد. کشورهای اتحادیه اروپا علاقه ای به پذیرش پناهجویان ندارند. نیکلا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه، و رئیس ادواری شورای اتحادیه اروپا در همایش وزرای کشور اتحادیه اروپا، در مخالفت با پذیرش پناهجو به این اتحادیه گفت: «فرانسه یا اتحادیه اروپا نمی تواند همه ی مشکلات جهان را برطرف سازد. با ورود بی رویه پناهندگان، جامعه ی مدنی ِ فرانسه و اتحادیه اروپا از هم خواهد پاشید.من معتقدم، در شرایطی که در میان کشورهای اتحادیه اروپا، مرزی وجود ندارد و شهروندان این اتحادیه به راحتی از کشوری به کشور دیگر می روند، باید همه ی کشورهای عضو به طور متحد مسئول مرزهای خارجی اتحادیه باشند و از ورود افراد غیرقانونی به این اتحادیه جلوگیری کنند. همچنین پارلمان اروپا باید بپذیرد، افرادی که بدون مدارک معتبر، به اتحادیه اروپا وارد می شوند ، باید به کشورهای شان بازگردانده شوند.»
بزرگ ترین مشکل دوران معاصر
آنتونیوگوتِرِس، کمیسر ِ عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، معضل ِ پناهندگان را بزرگ ترین مشکل دوران معاصر می داند و بر این نظر است که آنها بی پناه ترین مردمان این عصراند: «من شک ندارم که پناهجویان ِ جهان از افزایش قیمت ارزاق عمومی از بقیه شهروندان کشورها بیشتر لطمه می بینند. اما همین افزایش قیمت ها و فشار فقر، خود سبب برخورد و درگیری های نظامی می شود و بر شمار پناهجویان می افزاید.»
آخرین گزارش کمیساریای پناهندگی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۸ نشان می دهد که در سراسر جهان ، شمار افرادی که به هر دلیلی از محل زندگی شان رانده می شوند و به منطقه ای دیگر پناه می برند ۴۲ میلیون نفرند. این در حالی ست که تنها ۱۶میلیون نفر از این افراد امکان خروج از کشور خود را می یابند تا در کشوری دیگر تقاضای پناهندگی کنند. حکایت زندگی عبداقیوم، در افغانستان حکایتی عام است و قابل فهم در این کشور جنگ زده. «من اهل بادقیس در شمال افغانستان هستم. اونجا افراد پرنفوذی هستند که میگن ما حق زندگی در اون منطقه رو نداریم. ما اونجا زمین داشتیم. زمین هامون رو گذاشتیم و فرار کردیم. حالا اینجا در اردوگاه ژرای در قندهار زندگی می کنیم. وضع مون خوب نیست، کار هم که نداریم، اما نمی تونیم برگردیم.»
گزارش «فرانتکس» درباره آمار مهاجرت به اروپا
طی ماه ژوئیه، بیش از ۱۰۷ هزار مهاجر وارد مرزهای اتحادیه اروپا شدند، رقمی که بسیار فراتر از آخرین رکورد ثبت‌شده در این زمینه است و نشان می‌دهد شمار آنها به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است. سازمان ناظر بر مرزهای اتحادیه اروپا، «فرانتکس»، در گزارشی که ۲۸ مردادماه منتشر شده می‌گوید پیش از این بالاترین شمار ورودی، ۷۰ هزار مهاجر، و در ماه ژوئن ثبت شده بود. رقم فعلی ۱۰۷۵۰۰ نفر، بسیار فراتر از رکورد پیشین است. فرانتکس می‌گوید در سه‌ماهه اول سال میلادی، شمار کل مهاجرانی که وارد مرزهای اتحادیه اروپا شده‌اند، ۳۴۰ هزار نفر بود که همین رقم نیز بیشتر از دو برابر در مقایسه با سه‌ماهه مشابه در سال گذشته است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، فابریک لگری، مدیر سازمان ناظر بر مرزهای اتحادیه اروپا، گفته است شرایط فعلی «وضعیت اضطراری برای اروپاست و لازم است تمام اعضای اتحادیه اروپا برای کمک به کشورهایی که مرزهای آنها محل ورود جمعیت انبوه مهاجران است، اقدام کنند». پیشتر نیز کشورهای ایتالیا و یونان، درخواست کرده بودند اقدامات و کمک‌های اتحادیه اروپا افزایش پیدا کند. این دو کشور ورودی‌های اصلی دریایی به اتحادیه اروپا هستند که هر ماه هزاران مهاجر غیرقانونی از شمال آفریقا و با استفاده از قایق به آنها وارد می‌شوند. سازمان امور پناهجویان ملل متحد، در گزارشی اعلام کرده بود در هفته پیش نزدیک به ۲۱ هزار مهاجر، وارد یونان شده‌اند که همه آنها از جنگ در عراق، سوریه و افغانستان گریخته‌اند. یونان خود دربرگیرنده ۱۶۰ هزار مهاجر از ماه ژانویه تاکنون بوده است. بسیاری از مهاجران غیرقانونی تلاش می‌کنند تا خود را به کشورهای ثروتمند اتحادیه اروپا برسانند. بنا بر گزارش‌ها آلمان به تنهایی انتظار دریافت ۷۵۰ هزار مهاجر را در سال جاری میلادی دارد. آلمان مقصد اصلی مهاجران غیرقانونی در اتحادیه اروپا به شمار می‌رود. بنا بر آمار، یکی از هر سه پناهجو، خواستار اقامت در آن کشور است. در اردیبهشت‌ماه گذشته سازمان بین‌المللی مهاجران پیش‌بینی کرده بود شمار قربانیان تلاش برای مهاجرت در سال جاری میلادی به «۳۰ هزار نفر» برسد. رقمی که ۳۰ برابر بیشتر از سال گذشته است. بدترین فاجعه مهاجران در دریای مدیترانه با صدها کشته در تنها یک روز نیز در همین سال رخ داده است. افزایش شمار مهاجران بر کشورهای اتحادیه اروپا تاثیر گذاشته است. این تاثیر نیز تنها در روند کمک‌رسانی یا اسکان آنها نیست و انتظار می‌رود تاثیرات سیاسی و اجتماعی نیز در پی داشته باشد.
