اخبارهفتگی

فلز زرد که در نخستین روز کاری هفته از هراس تصویب افزایش نرخ بهره فدرال رزرو به ابتدای محدوده 1060 دلار سقوط کرده بود، روز سه‌شنبه دچار ثبات قیمت نهایی بود، اما چهارشنبه شاهد تلاش «افزایشی»‌های بازار پیش از رشد نرخ بهره بود.اونس طلا که روز دوشنبه با 14 دلار سقوط به قیمت 1060 دلار رسیده بود، روز سه‌شنبه روی قیمت 1060 دلار ایستاد و روز گذشته تا ساعت 8 شب به وقت تهران قیمت 1075 دلار را برای خود ثبت کرد. با این همه چهارشنبه شب، ساعت 22:30 به وقت تهران نتیجه نشست دوروزه کمیته بازار آزاد فدرال رزرو منتشر شد که می‌تواند نوسان‌های بازار را تشدید کرده باشد. اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید، ممکن است سیاست پولی مهم‌ترین بانک مرکزی جهان در آخرین نشست کمیته بازار آزاد در سال 2015 تغییر کرده باشد و این امر قابلیت تکان دادن تمام بازارهای مالی و کالایی را دارد، گرچه پیش‌بینی جهت بازارها با توجه به روندهای ماه‌های گذشته دشوار است.

چندین سال است که اوباما سیاست خود را در خاورمیانه بر پایه چند مفروض پیش می برد: نخست، اجتناب از بازگرداندن سربازان آمریکایی به منطقه در مقیاس بزرگ و دوم، منافع آمریکا در خاورمیانه به اندازه ای نیست که انتقال نیرو به این منطقه توجیه شده باشد. بحران های خاورمیانه باید در سطح منطقه حفظ شود. ممکن است قتل و خونریزی در سوریه، لیبی و سایر مکان ها وجود داشته باشد، اما این بحران ها قابل کنترل هستند. مولفه های اصلی نظم بین المللی نباید تحت تاثیر قرار بگیرند و با استفاده صحیح از حملات پهپادی و عملیات های اطلاعاتی می توان جلوی حملات تروریستی به خاک آمریکا را گرفت. داعش نیز به مرور زمان تضعیف شده و تحت کنترل در خواهد آمد.

حزب کارگر بریتانیا در برابر پیشنهاد حمله به داعش در سوریه دو دسته شده است. جرمی کوربین دبیرکل این حزب با این پیشنهاد مخالف است، درحالی‌که برخی از اعضای آن موافق حملات بریتانیا هستند. با این حال جرمی کوربین، دبیرکل حزب کارگر بریتانیا در پاسخ به درخواست دیوید کامرون مبنی بر بمباران داعش در سوریه در نامه‌ای نوشت که وی با حمله نظامی به سوریه مخالف است.به نوشته گاردین، جرمی کوربین روز پنج‌شنبه به دنبال نشست مجلس عوام، در نامه‌ای به نمایندگان پارلمانی حزبش گفته است که او نمی‌تواند از گسترش حملات هوایی کشورش در سوریه به بهانه مقابله با گروه تروریستی داعش حمایت کند. وی در این نامه ادعای دیوید کامرون نخست‌وزیر انگلیس را که هدف قرار دادن داعش در سوریه سبب امنیت بیشتر کشورش خواهد شد، رد کرده است. جرمی کوربین در نامه‌اش گفته است: درحالی که کامرون مصمم به شکست داعش است، در حال حاضر سوال این است که آیا پیشنهاد نخست‌وزیر سبب تقویت یا تضعیف امنیت ملی ما می‌شود. رهبر حزب کارگر افزوده است: من باور نمی‌کنم که دلایل نخست‌وزیر انگلیس برای گسترش حملات هوایی در سوریه در عمل بتواند از آزمایش سربلند بیرون آید.

داگلاس نورث، برنده جایزه نوبل اقتصاد سال 1993 در سن 95 سالگی بر اثر ابتلا به سرطان چشم از جهان فروبست. این اقتصاددان تاریخ شناس در سال 1993 به‌طور مشترک با رابرت ویلیام فوگل که او نیز به‌دلیل فعالیت‌هایش در زمینه تاریخ اقتصاد مشهور بود، موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد.نورث علاقه‌مند بود در مورد بزرگترین سوال تاریخ اقتصاد بشر کار کند و به این سوال پاسخ دهد که چرا برخی از جوامع یا برخی از افراد در سراسر جهان ثروتمند و برخی دیگر فقیر می‌شوند. تحقیقات وی بر مساله نقش نهادها بر شکل‌دهی اقتصاد کشورها در بلندمدت تاکید داشت. او اولین کسی نبود که به مساله نهادها توجه کرد اما مطالعات وی به‌طور جدی پویایی نهادها در طول زمان را مطرح کرد. وی را پدر اقتصادسنجی تاریخی یا کلایومتری نیز می‌نامند. همچنین وی را به همراه «رونالد کوز» پدر مکتب فکری «نهادگرایی» می‌نامند.

نشریه آمریکایی «یو اس‌ای تودی» در تحلیلی به قلم «بیل لاولس Bill Loveless» به بررسی شرایط بازار جهانی نفت در آستانه اجلاس کشورهای صادر‌کننده نفت (اوپک) در هفته جاری پرداخت و نوشت: منتظر تاثیر ایران بر اوپک باشید.«بیل لاولس» ستون نویس هفتگی «یو اس‌ای تودی» نوشت: 6 ماه پیش، آن زمان که اجلاس اوپک برای نشست پایانی خود در ماه ژوئن (خرداد- تیر) آماده می‌شد، من در تحلیلی، آن اجلاس را به مانند آرامش قبل از توفان دانستم. در آن زمان که قیمت نفت اندکی بالا رفت، نشان از این داشت که راهبرد اوپک شامل افزایش تولید نفت، حفاظت ازسهم (حضور خود) در بازار و فشار بر نفت پرهزینه در آمریکا و کشورهای دیگر تاثیرات خود را می‌گذارد. نشریه آمریکایی افزود: از آن مهم‌تر، ایران فقط چند هفته با رسیدن به توافق بر سر مساله هسته‌ای خود با آمریکا و دیگر قدرت‌های غربی فاصله داشت، اتفاقی که سرانجام باعث پایان یافتن تحریم‌های غرب علیه صادرات نفت این کشور می‌شد.

 یک روز پس از سرنگونی جنگنده روسی توسط ترکیه در آسمان سوریه، مقام‌ها و شخصیت‌های بین المللی با ابراز نگرانی اعلام کردند که این موضوع می‌تواند عواقب بدی را به دنبال داشته باشد و در همین راستا از طرفین روسی و ترکی خواستار مذاکره و گفتگوی مستقیم شدند اما از سوی دیگر ترکیه را محق در دفاع از مرزهای ملی خود دانستند. در دو روز گذشته مقام‌های روسی به این اقدام ترکیه واکنش نشان دادند و از انتقام از دولت ترکیه حرف می‌زنند تا جایی که پوتین گفته است که ساقط ساختن جنگنده سوخو اعلان جنگ ترکیه به روسیه محسوب می‌شود. دو روز بعد از این حادثه تهدید‌های دو طرف بویژه روسیه ادامه دارد و امکان حل و فصل این مسئله در کوتاه مدت اندک است. از آنجایی که احتمال رویارویی مستقیم با ترکیه می‌تواند پای ناتو را به میان بکشد و منجر به جنگی فراگیر شود چنین گزینه‌ای منتفی است، اما باید در نظر داشت که روس‌ها و پوتین با توجه به سابقه‌ای که دارند با آرامش و روش دیپلماتیکی به این مسئله پایان نمی‌دهند چرا که پای اعتبار روسیه در میان است.

سومین اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز با حضور رؤسای جمهور و نخست‌وزیران ۹ کشور در تهران برگزار شد. رؤسای جمهور روسیه، بولیوی، ونزوئلا، عراق، ترکمنستان، نیجریه، گینه استوائی و نخست‌وزیر الجزایر در این نشست شرکت کردند. این اولین‌بار است که ایران میزبان اجلاس سران این مجمع است، درحالی‌که اجلاس وزرای این مجمع برای سومین‌بار در ایران برگزار شده بود. رؤسای‌جمهور و نخست‌وزیران هنگام ورود از درِ اصلی مورد استقبال حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران قرار گرفتند. ولادیمیر پوتین بعد از دیدار با رهبر ایران، به‌عنوان آخرین رئیس دولت به ساختمان اجلاس رفت و روحانی به‌همراه او برای آغاز اجلاس وارد سالن اصلی برگزاری نشست شد. اجلاس این دوره با حضور ۱۷ کشور عضو مجمع گازی (شامل ۱۲ کشور عضو اصلی و پنج کشور عضو ناظر) یکم و دوم آذر در سه سطح کارشناسان ارشد، وزرای خارجه و سران کشورها برگزار شد. 

بلومبرگ در گزارشی به زمان برداشته شدن تحریم‌های ایران می‌‌پردازد. در این گزارش آمده است طبق روندی که تکنیسین‌ها در حال برچیدن تجهیزات هسته‌ای از تاسیسات غنی‌سازی ایران هستند، تحریم‌های نفتی و بانکی علیه این کشور ممکن است در اواسط ماه ژانویه برداشته شود.بر اساس گزارشی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه گذشته منتشر کرده، ایران روزانه 162 ماشین سانتریفیوژ و طی 28 روز منتهی به 15 نوامبر، 4 هزار و 530 سانتریفیوژ را جمع‌آوری کرده است. براساس سرعت کار فعلی، ایران احتمالا خواهد توانست تا 12 ژانویه تعهدات خود براساس برجام را انجام دهد. رابرت گلی، مهندس هسته‌ای و از مسوولان سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «ایرانی‌ها با همین سرعت به کارخود ادامه خواهند داد و دلیلی ندارد که این کار را انجام ندهند.»

سفر ولادیمیر پوتین به ایران در جهان و داخل كشور بازتاب گسترده‌ای داشت. این سفر با توجه به توافق وین میان ایران و ١+٥ و نیز اوضاع سوریه و نیز تنش میان روسیه و غرب، اهمیت بیشتری یافت، ولی در این میان یك نكته بیش از هر چیز دیگری در افكار عمومی داخل كشور مطرح شد و اینكه آیا روسیه یا شخص ولادیمیر پوتین، كشور و قدرت قابل اعتمادی هستند؟ به ویژه با توجه به تجربیات گذشته ایران با روس‌ها چگونه و با چه اعتمادی می‌توان نسبت به ایجاد یك رابطه متوازن با روس‌ها گام برداشت و روی آن حساب باز كرد؟ پاسخ به این پرسش بسیار مهم است و به معنایی نقد برخی سیاست‌های ما نیز می‌تواند باشد. این یادداشت در پی طرح بحث درباره این موضوع است، شاید در ادامه نیز به آن پرداخته شود.

سرنگونی جنگنده روسی از سوی دو هواپیمای اف 16 ترکیه باعث سر شاخ شدن دو قدرت بزرگ روسیه- آمریکا در سوریه شده است. با رصد کردن کلمات و سخنان طرف ترکیه‌ای و روسی و در کنار آنها طرف‌های اروپایی و آمریکایی می‌توان تنش‌های لفظی دوران جنگ سرد را به خاطر آورد.به گزارش گاردین، ترک‌ها پس از سرنگون کردن سوخوی روسی دست به دامان ناتو شده و خواستار تشکیل اجلاس اضطراری پیمان آتلانتیک شمالی شدند. گاردین می‌نویسد: این اقدام نه تنها خشم روس‌ها را برانگیخت بلکه باعث تمسخر آنها از سوی روسیه شد. اگرچه دبیرکل ناتو خواستار «آرامش و تنش زدایی» میان دو طرف شد اما در عین حال دبیر کل ناتو اعلام کرد که «در کنار متحد ترک خود خواهیم ماند». این اولین بار در نیم قرن گذشته است که یکی از اعضای ناتو، بی محابا، اقدام به سرنگون کردن جنگنده روسی می‌کند. اگرچه تعداد کمی انتظار بدتر شدن اوضاع به لحاظ نظامی را دارند و می‌گویند ناتو و روسیه به دنبال جنگ یا تشدید وضعیت نیستند اما گاردین می‌نویسد این حادثه پتانسیل افزایش خطر تقابل هوایی میان ناتو- روسیه را داشته و وضعیت دیپلماتیک در سوریه را پیچیده‌تر می‌کند. این گزارش می‌افزاید در حالی که اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه، به دیدار اوباما رفته تا در کنار روسیه ائتلاف گسترده‌تری علیه داعش به وجود آورند اما اقدام ترکیه برای سرنگون کردن جنگنده روسی باعث تنش میان ناتو- روسیه شده و باعث می‌شود روسیه بر حمایت خود از اسد بیفزاید و بنابراین، بن‌بست سیاسی در سوریه همچنان ادامه یابد.